Araştırmalar, çocukların doğumdan beş yaşına kadar içtikleri içeceklerin hem şimdi hem de gelecek yıllarda sağlıkları üzerinde büyük bir etkisi olduğunu göstermektedir. Aromasız, şekersiz, florlü “normal içme suyu“, çocuğunuzun susuzluğunu gidermenin en iyi yoludur. Bebeğime ne zaman su vermeliyim, bebeğim için hangi suyu tercih etmeliyim, meyve suyu vermeli miyim, süt verebilir miyim gibi sorular hekimlerin sık karşılaştığı sorulardır. Bebekler ne içmeli ne içmemeli şu şekilde listelenebilir.
6. aya kadar bebekler ne içmeli ne içmemeli?
6 aydan küçük bebeklerin yeterli miktarda sıvı almaları için sadece anne sütü veya bebek maması yeterlidir. Altı aydan sonra bebekler ek gıda dönemine girdiğinde hâlen ana besinleri anne sütü veya formül mamadır. Eğer bebeğin ekstrem bir sağlık problemi yoksa (Böbrek hastalıkları gibi) 6 aydan küçük bebeklere su vermeye lüzum yoktur. Hastalık durumunda zaten hekim ne yapılması gerektiğini ebeveyne anlatır. Yaklaşık 9 -10 aya kadar kaynamış soğumuş su verilen bebeklere bu aylardan sonra temiz normal su verilebilir. Eğer kullandığınız suyun temizliğinden emin değilseniz bu süreyi uzatabilirsiniz.
6 aydan küçük bebeklere bu içecekleri vermeyin!
- Meyve suyu
- Süt
- Aromalı sütler
- Devam sütü
- Bitki bazlı sütler (Meselâ; badem, pirinç, Hindistan cevizi, yulaf, soya sütü)
- Kafeinli içecekler (Meselâ; soda, kahve, çay, gazlı içecekler, enerji içecekleri)
- Düşük kalorili, suni tatlandırıcılı içecekler.
- Şekerli içecekler (Meselâ; şekerli sular, şekerli kahve ve çay, aromalı soda, meyveli gazoz, hazır meyve suyu, enerji içecekleri)
6 – 12 aylık bebekler ne içmeli ne içmemeli?
6 ila 12 ay arasındaki bebekler günlük beslenme gereksinimlerinin çoğunu hâlen anne sütü veya formül mamadan karşılar. Genellikle yaklaşık 6. ayda başlanan ek gıda döneminde, katı yiyeceklerle beslenen bebeklere suyun tadına, bardak tutmaya alışması, ağzında yemek nedeniyle oluşan asidik ortamı temizlemesi açısından birkaç yudum ile başlanarak su verilebilir.
Başlangıçta yemeklerle birlikte 2-3 çay/tatlı kaşığı kadar başlanan su verilme işlemi ilerleyen aylarda 1 alıştırma bardağı suya çıkacaktır. Bu dönemde bebeğin içtiği anne sütünü veya bebek maması, bebeğin ihtiyaç duyduğu sıvıyı ağırlıklı olarak sağlamaya devam eder. Ayrıca püre, çorba gibi gıdalardan da bebek sıvı almaktadır. Bebek sadece ek gıda alıyor ve bir şekilde anne sütü veya mama alamıyorsa su miktarı artırılabilir. Bebeği takip eden hekim bu konuda yönlendirme yapacaktır.
Genel olarak 1 ila 3 yaş arası çocuklar günde 1-4 bardak, 4 ila 5 yaş arası çocuklar günde 1,5 ila 5 bardak su içmelidir. Bu ihtiyaç çocuktan çocuğa, hareketliliğe, hava şartlarına göre değişebilir. Kesin bir limit yoktur. Su tercihi olarak temiz ve florlu su olması yeterlidir. Sudaki flor bebeklerde diş çürüklerini önlemede yardımcı olur. Kullandığınız suyun markasını ara sıra değiştirirseniz içerik olarak çeşitlilik sağlamış olursunuz.
Ekstra durumlarda bebeğin susuz kalmasını önlemek için su miktarı ayarlanmalıdır. Meselâ; çok sıcak aylarda ya da ishal gibi bir durum söz konusuysa bebek daha fazla su ihtiyacı duyabilir. Su miktarı buna göre artırılır. Bebeğin susuzluk çekmemesi önemlidir. Eğer emziriliyorsa anne bu gibi ekstra durumlarda daha sık emzirmeyi deneyebilir. Emzirilmiyorsa hekim bebeğe verilen su miktarını artırmanızı önerebilir. Bebeğin susuz kalması ciddi ve tehlikeli bir durumdur. Özellikle kusma, ishal, aşırı sıcak hava gibi durumlarda susuzluk belirtilerine dikkat etmek gerekir. Normal şartlarda bebek susadıkça su içmek veya meme emmek ister ancak hastalık durumunda bunu reddedebilir. Bu nedenle hastalıkta hekimin bilgilendirilmesi gerekir.
6-12 aylık bebeklere bu içecekleri vermeyin!
- Meyve suyu
- Süt
- Aromalı sütler
- Devam sütü (Bazen hekim önerisi ile 9-10 aydan sonra yemeklerde az miktar kullanılabiliyor.)
- Bitki bazlı sütler (Meselâ; badem, pirinç, Hindistan cevizi, yulaf sütü)
- Kafeinli içecekler (Meselâ; soda, kahve, çay, gazlı içecekler, enerji içecekleri)
- Düşük kalorili, suni tatlandırıcılı içecekler.
- Şekerli içecekler (Meselâ; şekerli sular, şekerli kahve ve çay, aromalı soda, meyveli gazoz, hazır meyve suyu, enerji içecekleri)
Bu içecekler bebek ve küçük çocukların fazla miktarda şeker almasına sebep olur ve dengeli beslenme rutinlerini bozabilir. Bebeğinizi sağlıklı beslenmek ve ona sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak için onu bu tür içeceklerle küçük yaşta tanıştırmamak gerekir.
12- 24 ay arası çocuklar ne içmeli, ne içmemeli?
12 – 24 ay arasındaki çocuklar, yeterli miktarda sıvı almak için günde 1 ila 4 bardak su içebilir. Her çocuğun ihtiyaç duyduğu su miktarı, ne kadar hareketli olduğuna, yaşadığı şehrin sıcaklık durumuna, diğer içeceklerden veya çorba, püre gibi gıdalardan aldığı sıvı miktarına göre günden güne değişebilir.
Süt (Sınırlı)
12 ila 24 aylık çocuklar, büyüyen vücutların ihtiyaç duyduğu protein, kalsiyum ve D vitamini gibi besinlerle dolu sade sütlerden alınabilir. Tavsiye edilen miktar günde 2 bardaktır. Ailede obezite veya kalp hastalığı öyküsü varsa, süt kullanımı için hekime danışmak gerekebilir. İnek sütü fazla alındığında kansızlık, kabızlık, obezite gibi olumsuz durumlara neden olabilir. Ancak diyet süt çocuklara hekim gerekli görmediği sürece kullanılmaz. Light ürünler daha fazla işleme maruz kalır ve hekim gerekli görmedikçe çocuklara verilmemelidir. Süt alerjisi olan çocuklara inek, koyun, keçi sütü de (Tüm diğer hayvanlar dahil) alerji yapacağından önerilmez.
Önerilen miktar; 2-3 yaş arası çocuklar için günde 2 bardak, 4-5 yaş sonrası çocuklar için günde en fazla 2,5 bardaktır.
Meyve suyu (Sınırlı)
Öncelikle meyve suyunun, evde gerçek meyveden hazırlanmış olması önemlidir. 12 ila 24 aylık çocuklar günde 100 ml. yüzde yüz 100 meyve suyu içebilir. Ancak yine de asıl verilmesi gereken meyve suyu değil meyvenin kendisidir. Meyvenin içindeki lifleri çocuğun yemesi onun sağlığı açısından gerekir. Yüzde yüz meyve suyu bile dişlerde çürümeye, fazladan kilo alımı gibi diğer olumsuz sağlık etkilerine neden olabilir.
- 12 aylıktan küçük bebeklere meyve suyu önerilmez. Meyve püresi önerilir.
- 1-3 yaş arası çocuklara günde 100ml. (Yaklaşık 1 çay bardağı) yüzde 100 meyve suyundan fazlası önerilmez.
- 5 yaş sonrası çocukların 1 su bardağına yakın yüzde 100 meyve suyundan fazla içmesi önerilmez.
Bu değerler üst sınırdır. Her gün meyve suyu vermek iyi bir yaklaşım değildir. Ancak ısrarla vermek istiyorsanız bu değerleri aşmamaya özen göstermenizde fayda vardır.
12 -24 aylık çocuklar bu içecekleri vermeyin!
- Aromalı sütler
- Kafeinli içecekler (Meselâ; soda, kahve, çay, gazlı içecekler, enerji içecekleri)
- Düşük kalorili, suni tatlandırıcılı içecekler.
- Şekerli içecekler (Meselâ; şekerli sular, şekerli kahve ve çay, aromalı soda, meyveli gazoz, hazır meyve suyu, enerji içecekleri)
Bitki bazlı hayvansal olmayan sütler normal süt yerine tavsiye edilmez. Kanıtlar, bitki bazlı süt ve süt ürünlerinin inek sütünde bulunan temel besinlerden yoksun olduğunu göstermektedir. Şekersiz ve besin takviye edilmiş bitkisel sütler genellikle süt alerjisi, laktoz intoleransı olan çocuklar için ailelerin tercih ettiği ürünlerdir. Eğer bu ürünlere çocuğunuza vermeyi düşünüyorsanız mutlaka hekime danışın. Çocuğunuzun sağlıklı beslenmesi, sağlıklı büyümesi için gerekli olan hayvansal protein, kalsiyum ve D vitamini gibi hayvansal sütte bulunan besin maddelerini sağlamak önemlidir.
Özetle; genel olarak bebekler ne içmeli ne içmemeli sorusuna verilecek yanıt bebek ve çocukların yaklaşık 6. aydan sonra temiz ve sade su (aromasız- katkısız) içmesidir. Bir yaştan sonra sınırlı olarak yüzde yüz meyve suyu, devam sütü, inek sütü eklenebilir. Bitkisel sütler hayvansal süt yerine geçmez, besin değeri aynı değildir. Ancak inek sütü proteinine alerjisi olan çocukların yemeklerinde vb. kullanılabilir. Besin alerjisi durumunda çocuğu takip eden hekimin beslenmeyi düzenlemesi gerekir.
