Anaokulu ve kreşe gitmek çocukların gelişiminin önemli bir aşamasıdır. Bu alanlarda sosyalleşen ve eğitim alan çocuklar farklı gelişim özelliklerini desteklerler. Ancak pandemi kısıtlamaları nedeniyle pek çoğu okula gidemedi. Çocukların konuşma, anlama ve düşünme becerileri konusunda yakın zamanda yapılan bir çalışmada , pandemi sırasında düzenli olarak kreşe giden bir çocuğun araştırma süresi boyunca ortalama 24 yeni kelime daha öğrendiğini gösterdi.
Okul öncesi dönemde çocuklar, maske takılması nedeniyle bazı benzer sesleri ayırt etmekte zorlanabilirler. Bu, bir çocuğun konuşma seslerine ayırma yeteneği olan fonolojik farkındalığını etkileyebilir. Ayrıca maske takmak duyduğumuz kelimeleri nasıl anlamlandırdığımıza katkıda bulunan yüz ifadesini de gizler. Bu durum yalnızca yanlış anlama riskini arttırmaz, aynı zamanda çocukların sosyal ve duygusal becerilerinin gelişimi üzerinde de etkili olabilir.
Konuşma konusunda çocuklara nasıl yardım edebiliriz?
Okul öncesi çocuklar, günlük konuşmada duydukları kelimeler, tekerlemeler ile dili öğrenirler. Buna fonolojik farkındalık denir. Ebeveynler ve bakıcılar, okuma, şarkı söyleme veya oyun etkinlikleri sırasında fonolojik farkındalık sağlayabilir.
Konuşun
Çocuğunuzun yaşına göre onunla konuşarak konuşmasında ona yardımcı olabilirsiniz.
Tekerlemeler, kitaplar okuyun
Çocukların duydukları kelimelerdeki sesleri, heceleri ve tekerlemeleri anlaması konuşmasında ona fayda sağlayacaktır. Çocuğunuza kafiyeli veya aynı sesi tekrar eden hikâyeleri ona yüksek sesle okuyabilirsiniz.
Kafiyeye odaklanın
Çocuğunuzdan kitaplardaki kafiyeli kelimeleri sizin yardımınız olmadan seçmesini isteyin. “Yaprak, bardak, uçak duydun mu?” diye sorun. Çocuğunuza tekerlemeler öğretin ve birlikte söyleme alıştırması yapabilirsiniz. Ayrıca 3 kafiyeli kelime arasına 1 adet kafiyeli olmayan kelime koyarak hangisinin farklı olduğunu sorabilirsiniz.
Ritmi takip edin
Diyelim ki “sandalye” kelimesini seçtiniz . Her heceyi söylerken duraklayın san-dal-ye şeklinde heceleyin ve çocuğunuz her heceyi söylediğinde birlikte alkışlayın.
Birlikte şarkı söyleyin
Genel olarak şarkı söylemek, öğretmenin en eğlenceli yollarındandır. Kafiyeli sözleri olan şarkılar seçebilirsiniz. Meselâ;
Mini mini bir kuş donmuştu, pencereme konmuştu.
Aldım onu içeriye, cik cik cik cik ötsün diye,
Pır pır ederken canlandı, ellerim bak boş kaldı.
Yaratıcı oyunlar kullanın
Çocuklar uygulamalı öğrenmeye eğilimlidir. Çeşitli resimler kullanarak aynı sesle başlayan öğelerden bir kolaj yapmayı deneyebilirsiniz.
Bol bol konuşun
Bebeklikten başlayarak onunla sohbet edebilirsiniz. Hatta iş yaparken bile ara ara göz teması ve ten teması kurarak ona farklı şeyler anlatabilir, şarkı söyleyebilirsiniz.
Bu yöntemler normal gelişimini sürdüren çocukların dil gelişimini desteklemek içindir. Yaşa göre beceriler farklılık gösterir. Çocuğunuzun hangi yaşta yaklaşık kaç kelime konuşabileceğini merak ediyorsanız ilgili dil gelişimi makalemizi okuyabilirsiniz. Eğer çocuğunuzda bir konuşma problemi olduğunu düşünüyorsanız bu konuda bir uzmandan destek almanız gerekir.
