Kir iyidir! Kir çocukların bağışıklığını güçlendiriyor mu?

İlkbahar geldi ve bu ay belki de kış aylarından sonra yaşayacağımız en yağışlı ve bol çamurlu aylardan biri. Baharla birlikte doğa uyanır ve çocuklar da doğadaki özgürlüklerine adım atarlar. Doğada bulunan mikroplar ve kir ise pek çok titiz anne için ciddi endişe kaynağıdır. Ancak bilim insanları anneler ile aynı fikirde değil. “Kir İyidir: Çocuğunuzun Gelişen Bağışıklık Sistemi İçin Mikropların Avantajı” isimli kitabın yazarı Profesör Gilbert, kir ve mikroplar konusunda çok fazla endişelenmemiz gerektiğini dile getiriyor. Chicago Üniversitesi’ndeki Microbiome Merkezi’nin yöneticisi Prof.Gilbert, ebeveynlerin evleri ve çocuk odalarını aşırı temizleme eğiliminde olduklarını söylüyor ve çocuklar sokakta çamurda oynarken, hemen ellerini temizlemenin gerekmediğini belirtiyor. Ayrıca açık havada çok yaygın olan mikroplara maruz kalmanın çocuklarda bağışıklık sistemi güçlendirdiğini belirtiyor.

Prof. Gilbert kitabında, çocukların hayvanlarla temasına da değinmiş. “Mikroplar nedeniyle çocukların hayvanlardan uzak tutulması gereksiz. Çocuğun yüzünü yalayan bir köpek bağışıklık sistemi için yararlı olabilir. Aile bireylerinin hasta olmadığı bir evde, çocukların sağlığı açısından önemli bir risk bulunmamaktadır. Aşılama ve genel temizlik sayesinde evlerimiz son derece güvenlidir.” diyen Prof. Jack Gilbert el dezenfektanlarının yerine sabunlu su kullanılması yönünde yapılan tavsiyelere de katıldığını belirtiyor.

Tıp doktoru olmadığı için tavsiye vermeyen Jack Gilbert ve Rob Knight kitapta 180 civarında makaleyi referans gösteriyor.

Düşen emziği anneler kendi ağzında temizleyip mi çocuğa vermeli yoksa steril mi etmeli?

Gilbert bu konuda daha önce yapılmış pek çok araştırma olduğuna da değinerek örnek olarak İsveç’te yapılmış olan geniş kapsamlı bir çalışmayı gösteriyor. Bu araştırmada 300.000’den fazla çocuğu inceleyen İsveçli bilim insanları emziği annesi tarafından ağzında temizlenerek verilen çocukların daha az alerji, astım ve daha az egzama olduklarını bildirmişlerdir. Ancak burada diş hekimlerinin de bir uyarısı var! Bunu yapacaksanız genel ve ağız sağlığınızın iyi olması gerekiyor.

Prof. Jack Gilbert kitabında da anlattığı üzere “Evinizi mikroplardan arındırmak için çok fazla çaba harcamak, çocuğunuzun aşırı derecede hassaslaşmış bir bağışıklık sistemine sahip olmasına alerjilere ve astıma, hatta nörogelişimsel sorunlara açık çocuklar yetiştirmenize neden olabilir” diyor.

Her ne kadar temizlik ve insan sağlığı sıkı bir şekilde birbirine bağlıysa da insanları başka hastalık biçimlerine açık hale getirebiliyor. Bunların başında da alerji gibi otoimmün hastalıklar geliyor. Günümüzde pek çok bilim insanı virüs ve parazitlere daha az maruz kalmanın bağışıklık sisteminin çevresel zorluklara gerektiği gibi cevap vermesini engellediğine inanıyor.

Eve köpek almalı mıyız?

Bilim insanları evcil hayvan bakımına, köpeğin ya da kedinin sağlık koşullarının kontrol altında tutma yani onun da aşılarını, sağlık gereksinimlerini tam karşılamak şartıyla “evet” diyor. Kitapta şaşırabileceğiniz bir nokta ise rutin olarak yoğurt yemeyi tavsiye etmiyor olması. Bu konuda iyi bir üne sahip olsalar da probiyotikler, bakterileri öldüren antibiyotiklerin tam tersidir. Ancak kitap, probiyotiklerin her zaman insanları daha sağlıklı kıldığına dair kanıtların yeterli olmadığını söylüyor. Probiyotikler olarak bilinen alanın tamamı, iyi sonuç vaat eden, ancak çoğu zaman bunu sağlamayan iddialarla doludur deniyor. Öte yandan, eğer ishal gibi bir sorun yaşıyorsanız bu probiyotiklerden faydalanmak etkilidir ancak gündelik hayatta sağlığınız için ekstra bir etkisi henüz ispatlanmamıştır deniliyor.

Not: Kitap tavsiye vermemekte sadece literatürü anlatmaktadır. Nasıl davranılması gerektiği çocuğu takip eden hekimlerin değerlendirmesine bırakılmıştır.

Okumak isteyenler için kitabın İngilizce adı: “Dirt Is Good: The Advantage of Germs for Your Child’s Developing Immune System”.