Ebeveynler çocukları için her zaman en iyiyi ister. Onlara doğru davranışlar öğretmek, toplum kurallarını anlatmak sabır gerektiren uzun bir yolculuk gibidir. Doğumdan itibaren zaman içerisinde öğrenme şekli değişen çocuklara doğru zamanda doğru davranışları öğretmek bilgi ve önsezi gerektirir. Eğer henüz hazır olmayan bir çocuğa oyuncaklarını arkadaşları ile paylaşmasını öğretmeye çalışıyorsanız bu mücadeleniz muhtemelen çekişme ya da öfke ile biten bir sonuca gidebilir.
Unutulmamalıdır ki öğrenme doğru ve pozitif koşullarda oluşması gereken içinde bağırma, aşağılama gibi psikolojik şiddet ya da vurma gibi fiziksel şiddete yer olmayan bir süreçtir. “Çok hastayım beni yorma eşyalarını dağıtma” diye bağırdığınız çocuğunuz eğer 2 yaşlarındaysa muhtemelen sizin durumunuzu anlamayacak yani empati kuramayacak ama bağırmanızdan korkarak belki geçici olarak söylediğinizi yapacaktır. Burada öğrenme gerçekleşmiş sayılmaz. Bu koşullara dikkat etmek kaydıyla çocuğunuza öğretmeniz gereken doğru alışkanlıklar nelerdir? Bu alışkanlıkları iki gruba ayırarak inceleyelim.
Çocukların sağlığı için öğretilmesi gereken doğru davranışlar.
Sağlıklı beslenmek
Sağlıklı beslenmek doğru zamanda doğru miktarda çok çeşitli gıdaları almak olarak tanımlanabilir. Kronik bir hastalığı olmayan bireyler sebze,meyve, et, süt ve süt ürünleri, tahıl, baklagil grubundan yeteri kadar gıda almalıdır. Kronik hastalıkları olanlar kendilerine uygun beslenme şeklini hekimlerinden veya diyetisyenlerinden öğrenebilirler.
Hareketli yaşamak
Spor yapmak, gün içerisinde üşenmeyip hareketli olmak pek çok defa bilimsel olarak ispatlanmış faydalara sahiptir. Özellikle bir spor dalı ile ilgilenmek çocukların hem sosyal çevresi açısından önemli hem de gelecekte eğitim hayatlarında faydalı olabilir. Dünyada pek çok okul spor yapan öğrencilerine burs imkânı tanımaktadır.
Temizlik kurallarına uymak
Temizlik kuralları genel sağlık açısından önemlidir. Günlük ya da haftada birkaç gün duş almak, elleri iyi yıkamak, vücudu temiz tutmak, diş temizliğine özen göstermek hem hastalıkları önlemede hem de sosyal ortamlarda fayda sağlar.
Teknolojiyi doğru kullanmak
Teknolojik araçları (telefon, teblet, bilgisayar, TV vb.) doğru amaçlar için yerinde kullanmak önemlidir. Çocuklarda uzun süre ekrana bakma çeşitli nörogelişimsel sorunlarla ilişkilendirilmiştir. Ayrıca ergenlikte ve yetişkin dönemde de sosyal açıdan bağımlılık düzeyindeki teknoloji kullanımı çeşitli problemler yaratmaktadır. Bunun da azı karar çoğu zarar diyebiliriz.
Sigara, alkol ve uyuşturucudan korunmak
Bağımlılık özellikle çocuk ve ergenlerde erken yaşta zararlı alışkanlıklar edinmeleri açısından son derece tehlikelidir. Bu konuda aile bilinçli olmalı ve bu ürünleri kullanmayarak iyi birer örnek olmalıdır. Bu alışkanlıklar sağlığı olumsuz etkilemektedir. Gerekirse aile profesyonel yardım istemelidir.
Cinsellik hakkında doğru bilgi
Cinsellik hakkında çocuğu yaşına göre doğru bilgilendirmek önemlidir. Onun gelecekteki cinsel yaşamında etkili olacak bu eğitim doğru verilmelidir. Cinsel problemler yaşayan yetişkinlerde çeşitli psikolojik sorunlar gözlemlendiği çeşitli bilimsel araştırmalarda gösterilmiş ve uzmanlarca defalarca dile getirilmiştir. Cinsel eğitim çocuğun yaşına uygun olarak verilmelidir.
Uyku ve dinlenmeye özen göstermek
Uyku ve dinlenme herkes için çok önemlidir genel sağlığı etkileyen uyku çocuk yaşlardan itibaren kazanılması gereken bir alışkanlıktır. Erken yatıp erken kalkmak ruh sağlığı açısından önemlidir. Çocuklarda gece uyurken salgılanan büyüme hormonu onların fiziksel gelişimini sağlar. Yetişkinlerde ise bağışıklık sistemini kuvvetlendirdiği çeşitli araştırmalarda gösterilmiştir.
Çocukların sosyal yaşamlarındaki mutluluğu için öğretilmesi gereken doğru davranışlar.
Sosyal yaşam hayatın olmazsa olmaz bir bölümüdür zira insan sosyal bir varlıktır. Çocuğunuzun sosyal hayatında mutlu ve başarılı olması ise biraz da sizin ona ne öğrettiğiniz ile alakalı.
- Saygılı olmak
- Hoşgörülü olmak
- Doğaya duyarlı olmak
- Hobisi sahibi olmak
- Görev ve sorumluluk bilinci olmak
- Şüpheci ve araştırmacı olmak
- Bilimsel düşünce şeklini bilmek
- Toplum kurallarına uymak
- Nezaket kurallarına uymak
- Dürüst olmak
- Sabırlı olmak
- Sosyal olmak
- Aile ve toplum değerlerine önem vermek
- Okumak
- Çalışkan olmak
- Gerektiğinde “Hayır” demeyi bilmek
- İnsanlara karşı kendi sınırlarını doğru belirlemek
- Hayata pozitif bakmak
- Dedikodu yapmamak (iş ve sosyal yaşamda)
- Kıskanmak yerine örnek almak
- Mütevazı olmak, kibirli olmamak
- Sanat ve spor ile ilgili olmak
- Emeğin kıymetini bilmek
- Parasal konularda bilinçli ve tutumlu olmak (Cimri değil)
- Tüm bunları yaparken aynı zamanda kendi karakteri ve özgürlüğünü korumayı bilmek.
- Başkası gibi değil kendisi gibi yaşamak.
