Romatoid artrit nedir, tedavisi nasıldır?

Her yaşta görülebilen ancak daha çok 30 ve 50 yaşları arasında başlayan romatoid artrit kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görülmektedir. Dünyada sık görülen bu iltihaplı romatizma her ırk ve her ülkede görülebilmektedir. Romatoid Artrit (RA) küçük eklem tutulumu ile birlikte diz, kalça, omuz gibi büyük eklemleri, göz, akciğer, deri, kalp ve sinir sistemini de tutabilmektedir.

Romatoid artrit nedir?

Romatoid Artrit (RA), iltihaplı eklem romatizması olarak bilinen, el, el bileği ve ayak eklemleri gibi daha çok küçük eklemleri karşılıklı olarak tutan sürekli seyirli bir eklem hastalığıdır. RA’ nın nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlık önemlidir ancak genetik yatkınlığı olan her bireyde RA ortaya çıkmadığı gibi genetik yatkınlık olmadığı halde hastalık görülebilmektedir. Kesin olarak bilmediğimiz çevresel ve bedensel bazı faktörler de hastalığın ortaya çıkmasında rol oynamaktadır. Bu faktörler;üzüntü, stres, mikrobik faktörler, hormonlar, travma ve benzeri nedenler olabilir. Yani RA, genetik yatkınlığı olan bireylerde bilinmeyen bir takım çevresel ve bedensel faktörlerin de devreye girmesiyle ortaya çıkabilen bir hastalıktır. RA’ nın bulaşıcı bir hastalık olmadığı kesin olarak söylenebilir.

Vücudun hangi bölümlerini etkiler?

Genelde el, el bileği ve ayak parmakları gibi küçük eklemleri karşılıklı olarak tutar. Küçük eklemlerle birlikte omuz, diz ve kalça eklemi gibi büyük eklem tutulumu da oldukça sık görülmektedir. Tutulan eklemlerde ağrıya şişlik, hareket kısıtlılığı ve güç kaybı eşlik eder. Ağrı geceleri uykudan uyandırabilir özellikle sabahları tutulan eklemlerde yarım saati aşan tutukluk ya da sertlik görülebilir. Tutulan eklemlerde hızlı ilerleyen bir bozulma olabilir ve erken tanı konup, uygun tedavi edilmediği takdirde zamanla ileri boyutlarda şekil bozukluğu gelişebilir.
RA seyri sırasında uygun tedavi edilemezse zamanla bazı iç organlar etkilenebilir. Göz, akciğer, deri, kalp ve sinir sistemi sık tutulan bölgelerdir. Ancak iç organ tutulumu çok sık görülmemektedir.

Romatoid artrit nasıl teşhis edilir?

RA tanısının konmasını sağlayan tek bir test bulunmamaktadır. Hastadan tıbbi hikaye alınması, fizik muayene yapılması, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinin değerlendirilmesi ile fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı veya romatolog tarafından RA tanısı konabilir. Hastalığın teşhis edilmesinde benzer şikayetlere sebep olabilecek diğer hastalıkların ayırıcı tanı ile dışlanması doğru tanı için çok önemlidir.

Romatoid artritin tedavi edilmezse nelerle karşılaşılabilir?

RA ilerleyen safhalarda hastada ağrı, yorgunluk, sabah tutukluğu, hareket kısıtlılığı, fonksiyonel yetersizlik, depresyon ve sosyal ilişkilerde bozulma gibi durumlara neden olarak yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Hasta kol ve el eklemlerinin tutulumu nedeniyle kıyafetini giymek, düğme iliklemek, bıçak kullanmak, kavanoz kapağı açmak gibi basit günlük işlerde zorluk çekebilir. Kalça, diz veya ayak eklemlerindeki hasara bağlı olarak yürümek, merdiven çıkmak, ayakkabı kullanmak gibi aktivitelerde güçlük çekebilir. Ayrıca depresyon, yorgunluk, uyku kalitesinde bozulma gibi durumlar da yaşam kalitesindeki azalmaya eşlik edebilir. Özellikle tedavide geç kalınmış ya da doğru tedavi yapılamamış hastalarda bu sorunlarla karşılaşma riski çok daha yüksektir.

RA, bir kas-iskelet sistemi hastalığıdır. Tedavisi bu sistemin eğitimini iyi almış hekimler tarafından yapılmalıdır. Erken tanı, doğru ve erken başlanan tedavi çok önemlidir. Tanı ve tedavide ne kadar geç kalınırsa sonrasında hastalığı kontrol altına almak o kadar zor olur.  Hastada geri dönüşümsüz hasarlar oluşabilir.
RA’li hastalar, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı veya romatologlar tarafından uzun yıllardır tedavi edilmektedir.