El yıkamak özellikle bulaşıcı hastalıklardan korunmada etkili bir yöntemdir. Maksimum fayda sağlamak için elleri doğru yıkama kuralları bilinmelidir. T.C. Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü gibi sağlık otoriteleri ılık su ve sabun ile el yıkamanın grip, soğuk algınlığı, ishal, zatürre vb. pek çok hastalıktan korunmada etkili olduğunu bildirmektedir.
Eller ne zaman yıkanmalı?
- Yiyecek hazırlayacaksanız önce ve sonrasında ellerinizi yıkayın.
- Bebeğinizi emzirmeden önce ve sonra.
- Evde grip, soğuk algınlığı, kusma, ishal vb. olan hasta varsa hastayla temastan önce ve sonra
- Tuvaleti kullandıktan sonra.
- Bez değiştirmeden önce ve sonra ya da tuvaleti kullanmış çocuğu temizledikten sonra.
- Burnunuzu temizledikten, öksürdükten, hapşurduktan sonra.
- Bir hayvanın bakımını vb. yaptıktan sonra.
- Çöplere dokunduktan sonra.
- Dışarıdan eve gelindiğinde.
- Para gibi çok kullanılan nesnelerle temastan sonra.
Elleri doğru yıkama kuralları nelerdir?
- Elleri doğru yıkama kuralları temiz su ve sabun kullanımı ile başlar. Sadece su yeterli değildir.
- El yıkamada çok sıcak ve çok soğuk su ellerde tahrişe neden olabilir bu durum da mikroorganizmaların vücuda girişine zemin hazırlayabilir. Bu nedenle ılık su kullanılması tavsiye edilir.
- Eller yıkanırken takılar çıkarılarak ayrıca yıkanabilir ya da yerinden oynatılarak altlarının iyice yıkandığından emin olunmalıdır.
- Katı sabunlarda mikroorganizma üreyebildiği için sıvı sabun önerilir.
- Antibakteriyel sabun kullanılması gerekmez. Bu sabunların içerdiği bazı maddeler düzenli kullanımda faydadan çok zarar getirebilmektedir. Özellikle çocuklar için antibakteriyel sabun kullanımı önerilmemektedir.
- Kullanılmış, yarısı boş sıvı sabun kabına sabun eklemeyin. Sabun tamamen bittikten sonra şişeyi boşaltılıp yıkayın ve yeni sabun doldurun.
- Mümkünse evlerde bile çok kullanımlı (bez havlu) havlular kullanmayın. Havlu ıslandığı anda bakteri üremeye başlar. Aynı havluyu kullanan diğer kişilere bu bakteriler geçer.
- Etkili el yıkama en az 20 saniye ortalama 1 dakika sürmelidir. Eller çok kirli ise daha uzun sürebilir.
- Ellerinizi su ile ıslatın, elinize bir tatlı kaşığı dolusu kadar sıvı sabun alın. Elleri, el bileklerini, avuç içlerini, baş parmaklar ve parmak aralarını en az 20 saniye ovalayın. Tırnak diplerini de yıkamayı unutmayın.
- Sonra elleri bol suyla durulayın ve iyice kurulayın. Musluğun bataryasını özellikle ev dışında bir yerdeyseniz elinizi kuruladığınız kâğıt havlu ile kapatıp, havluyu çöpe atın.
- Su ve sabuna ulaşılamayan durumlarda el dezenfektanları kullanılabilir. Mümkün olur olmaz eller su ve sabunla yıkanmalıdır. El dezenfektanları, el yıkamanın yerini tutmaz. Ellerde gözle görünür kir varsa etkinliği azalır ve fayda sağlamayabilir.
Tüm bunlar genel elleri doğru yıkama kuralları olmakla birlikte kirlenmekten çok da korkmamak gerekir. Kirlenecek korkusuyla çocukları çok steril ortamlarda büyütmek de onların bağışıklık sisteminin gelişiminde olumsuz etkiler gösterebilir. Ayrıca çocukların sokakta oynaması, evcil hayvanını sevmesi vb. onun ruhsal ve fiziksel sağlığı için önemli olan aktivitelerin kirlenecek korkusuyla engellenmesi doğru değildir.
