Eğitim çağındaki çocukların başarı sağlaması için ruhsal olgunluğu yanı sıra fiziksel fonksiyonlarının da sağlıklı çalışıyor olması gerekiyor. Bu noktada öğrencilerin görme fonksiyonları çoğu zaman okul performansları üzerinde etkili oluyor. İyi göremeyen ya da gözleri çabuk yorulan öğrencinin derse ilgisi düşebiliyor. Özellikle göz tembelliği olarak bilinen ‘ambliyopi’ göz tembelliği olan çocukların, sınıf içi motivasyonu ve derse katılımı düşebiliyor ve bu da notlarını etkiliyor. Op. Dr. Özgür Gözpınar,“Ambliyopi’ gözlük veya kontakt lense rağmen bir veya iki gözün az görmesi durumudur. Bu da çocukların okul başarısını etkileyebilir” dedi ve konu hakkında detaylı bilgiler verdi.
Çocuğunuzda göz tembelliği (Ambliyopi) olduğunu nasıl anlarsınız?
Yeni doğan bebekler çok zayıf bir görüşe sahiptir ve normal görme hayatın ilk bir kaç yılında gelişme gösterir. Gözler kullanıldıkça beyindeki görme merkezleri güçlenir. Eğer bu dönemde bir problem olursa, yani çeşitli nedenlerle çocuk gözünü kullanamazsa, görme merkezleri düzgün bir şekilde gelişemez ve göz yapıları normal görünmesine rağmen görme zayıf kalır. Eğer müdahale edilmezse çocuğun beyni, bulanık gözden gelen görüntüyü görmezden gelmeyi öğrenir. Bu da görmesine kalıcı olarak zarar verir. Ailelerin bu dönemde durumun farkına varması çok zordur ve ancak muayene ile saptanabilir. Ebeveynler, çocuklarının gözünü sırayla kapatarak verdikleri reaksiyona göre durumdan şüphelenebilirler ve kabaca test etmiş olurlar. Göz tembelliğinde 6 ay, 1 yaş ve 2 yaş muayenesi oldukça önemlidir. Hastalık ne kadar erken saptanırsa başarı oranı ve ileride çocuğun görme düzeyi o kadar iyi olur.
Göz tembelliği kapama ve egzersiz ile düzelebilir
Birçok öğrenci eğitim süreçlerinde sıkıntı yaşıyor ve öğrenme eksikliği çekiyor. Çocukta göz tembelliği varsa, bu durum derslerini ve notları da doğrudan etkiliyor. Çocuğun gelişimi boyunca gözdeki tembellik tedavi edilmediği takdirde, görme sürekli azalmaya devam ediyor ve beyin gözden gelen görüntüleri dikkate almamaya başlıyor. Sonunda bu durum stabilize oluyor ve göz çok az görür seviyede kalıyor. Bu noktada artık tembelliği etkili bir şekilde tedavi etmek çok zorlaşıyor.
Gözlük veya lens kullandıktan sonra göz tembelliği devam ediyorsa önemli olan asıl ambliyopi tedavisi olan kapama yapılmasıdır. Göz tembelliğinin derinliğine göre sağlam göz gün içinde belirli sürelerde kapatılır. Kapama tedavisinde önemli olan sabırlı ve kararlı olmaktır. Bu tedavi bazen uzun süreli olabilir. Çocuklar genellikle iyi gören gözü kapatmak istemezler ve direnç gösterirler. Ebeveynler mutlaka sabırla çocukla ilgilenmeli ve gereken süre boyunca kapamayı yapmalıdır. Genelde kapatma sırasında gözü uyarıcı aktiviteler (çizgi çizme, boyama, bilgisayar veya televizyon ile görsel uyarılar) yapılmalıdır.
Evde kapama yapamayanlar için kapama tedavisi bazen öğretmen kontrolünde (otorite) okulda da yapılabilir. Ama bunun için öğretmen kontrolünün ve arkadaş tutumunun düzgün sağlanması gereklidir. Ve bu genellikle pek tercih ettiğimiz bir yöntem değildir. Kapama tedavisi 14 yaşına kadar yapılabilir. Daha ileri yaşlarda saptanmış tembelliklerde yine kapama denenebilir ama daha çok çaba gerektirir ve sonuç alma olasılığı daha zayıftır. Yani sonuç olarak her yaşta tembellik tedavisinde gelişme mümkün olmakla birlikte, erken teşhis ve tedavi en iyi sonucu vermektedir. Daha geç yaşlarda görme kuvvetlendirilse bile iki gözde derinlik algısı tam geliştirilemez.
