Gutensiz beslenme son yıllarda giderek yayılan bir akım hâlini alsa da aslında Çölyak hastalığının tedavi yöntemidir. “Bir tür protein grubu bulunan glüten; arpa, çavdar, buğday ve bu tahıllarla hazırlanmış işlenmiş gıdalarda bulunmaktadır ve sindirimi zor bir besindir” diyen Diyetisyen Feyza Nur Ceylan “Glutensiz beslenme nedir, glutensiz beslenme zayıflatır mı? sorularını yanıtladı.
Gluten nedir?
Gliadin ve glütenin, kullanıldığı besinlere yapışkan kıvam veren glütende bulunan iki ana proteindir. Ekmek gibi unlu mamüllerin pişirirken kabarmasını sağlar. Bu yüzden glütensiz besinler kabarmaz basık ve yağlı bir yapıya sahiptir. Gluten yapışkan özelliğinden dolayı sindirimi zor bir besindir.
Glutensiz beslenme zayıflatır mı?
Toplumda işlenmiş gıdaların hayatımızdan çıkarılmasını söylerken gluteni hayatımızdan çıkardığımızda daha kolay zayıflama algısı ya da daha sağlıklı olma düşüncesi tamamen yanlıştır. Sağlıklı bir kişinin glütensiz beslenmesi yarar yerine ileriki dönemde kişiye zarar vermektedir. Yapılan araştırmalara göre sağlıklı kişilerin, glütensiz diyet yaparak tam tahıllı besinlerden uzak kalınması, az posalı beslenerek ve glisemik indeksi yüksek besinlere yönelimlerinden dolayı diyabet oranının %13 daha fazla bulunmuştur. Aynı zamanda bağırsakların hareketi için gerekli lif miktarı alınamadığı için kolon kanserine yakalanma riskinde artış saptanmıştır. Besinlerden glütenin çıkarılması için fabrikalarda birçok işlem yapılıyor. Bu yüzden glütensiz ama aynı zamanda işlem görmüş besinlere sağlıklı kişilerin dikkat etmesi gerekmektedir.
Glüten alerjisi olmayan kişilerde glütensiz beslenmenin özel bir yararı yoktur. Mısır ve pirinç ürünlerinde glüten yoktur. Hızlı emilen karbonhidrat olduğu için insülin direnci olan ve diyabetli hastalarda da glütensiz beslenme önerilemez. ‘Çölyak hastalığı’ , ‘Gluten intoleransı ’ olan bireylerin bağırsak villus yapılarının bozulması sonucunda glüteni sindiremezler bu yüzden yaşamları boyunca glütensiz beslenmeleri gereklidir. Yapılan araştırmalara göre toplumda çölyak oranı %1’dir. Bu sonuçları bakıldığı zaman çölyak, yaygın görülen besin intoleransıdır.
Çölyak hastalarının sağlığı glutensiz beslenmeye bağlı
Çölyak hastalarının glütensiz beslenmeleri hayat kurtarıcıdır. Dikkat edilmediği taktirde şiddetli şişkinlik günlük hayatlarına engel olurken, ileriki dönemde de kolon kanserine sebebiyet verebilir. Yani ‘Glutensiz beslenme’ çölyak hastalığı için tedavi yöntemli hayat boyu sürdürülen bir beslenme tedavisiyken, sağlıklı bireylerde hiçbir yararı yoktur. Bu yüzden sağlıklı bireyler her makro besin öğelerinden yeteri kadar tüketmelidir.
