Okul öncesi çocuklarda bilerek kafa vurma ya da kendini ısırma davranışı her ne kadar garip görünse de yaygındır. Çocuğun ara sıra kafasını vurmasının, kendini uyarma, teselli etme veya hayal kırıklığını gidermenin bir yolu olduğu düşünülür. Başını vurmak genellikle altıncı aydan sonra görülür iki yaş döneminde daha fazla görülebilir.
Bu davranış genellikle 3 yaşına gelene kadar sonlanır ancak bazen birkaç ay süren kafa vurma ya da kendini ısırma davranışı bazen de yıllarca sürebilir. Çocukların bilerek kafalarını bir yerlere vurmasının bazı nedenleri vardır. Bu nedenleri bilmek ve iyi gözlem yapmak gerekir.
Çocuğunuzun kafasını vurmasının olası nedenleri
Kendini rahatlatma isteği
Çocukların çoğu bunu rahatlamak için yapıyor olabilir. Çocuğunuz uykuya dalarken, gecenin bir yarısı uyandığında, hatta uyurken bile kafasını ritmik olarak vurabilir. Bunu kendini sakinleştirmek için yapıyor olabileceği düşünülmektedir.
Fiziksel bir ağrısı olan çocukların kafasını vurma olasılığı daha yüksektir. Çocuğun kafasını vurması, belki de başka bir yerde hissettiği acıdan dikkatini dağıtarak daha iyi hissetmesine yardımcı oluyor olabilir.
Duygularını gösterme biçimi
Çocuğunuz öfke nöbetleri sırasında güçlü duyguları dışa vurmanın bir yolu olarak kafasını duvarlara vurabilir. Kelimelerle duygularını yeterince ifade edemeyen çocuğunuz kendini bu şekilde ifade etmeye çalışıyor olabilir.
Dikkat çekmek
Çocuğunuz dikkatinizi çekmek için kafa vurma, kendini ısırma gibi davranışlara başvuruyor olabilir. Çocuğunuzun kendine zarar verme gibi görünen bir şey yaptığını fark ettiğinizde, muhtemelen ona daha fazla ilgi göstereceksiniz. Eğer o her bu davranışı yaptığında onunla ilgilendiyseniz bunu o da öğrenmiş olabilir.
Gelişimsel bir bozukluk olabilir
Kafa vurma, otizm ve diğer gelişimsel bozukluklarla ilişkilendirilebilir. Ancak bu kafa vurma eylemi, birçok diğer belirtiden biridir. Kafa vurmak tek başına ciddi bir soruna işaret etmeyebilir. Fakat uzun süren durumlarda bir çocuk psikiyatristinden destek almanız gerekir. Her şey normal, gelişimsel bir süreçse dahi bu öğrenmek sizin içinizi rahatlatlatacaktır.
Bu konuda ne yapabilirim?
Öncelikle çocuğunuzla daha fazla ilgilenin ancak bunu sadece başını vurduğu ya da kendini ısırdığı zaman yapmayın. Çocuğunuzun kafasını vurmadığı zamanlarda sizden çokça olumlu ilgi görsün ki bu davranışı sizden ilgi görmek için yapmasın.
Yine de dikkatinizi çekmek için kafasını vuruyorsa, bunu fazla büyütmemeye çalışın. Aksi takdirde davranışı tekrarlamasına neden olabilirsiniz. Davranışı tamamen göz ardı edemeseniz bile, onu bunun için azarlamayın veya cezalandırmayın. Çocuğunuzu olası yaralanmalara karşı koruyun. Kendi duygularınızı ve endişenizi kontrol etmeye çalışın. Muhtemelen çocuğunuzun kafasını ciddi şekilde yaralayacak kadar sert vurmayacaktır. Çocuğunuzun dikkatini başka yere çekmeye çalışın.
Gün içinde enerjisini attığından emin olun. Sakinleştirici bir uyku rutini oluşturun. Uykudan bir saat önce ılık bir banyo, masaj, hikaye okumak, odasında hafif dinlendirici bir müzik çalmak faydalı olabilir.
Çocuğunuzun davranışı endişe verici bir duruma gelirse mutlaka bir doktora danışın. Çocuğunuz gün içinde başını çok vuruyorsa veya kendine zarar vermesine rağmen buna devam ediyorsa bu durum farklı gelişimsel bozuklukların bir göstergesi olabilir. Durumun iki yaş sorunlarımı ( terrible twos) yoksa başka sebeplerle mi oluştuğunu ancak bir uzman belirleyebilir.
