Çocukların tuvalet eğitimi verilirken belirleyici kriter çocuğun gelişim dönemi ve hazır olmasıdır. Bu konuda sıkça sorulan bazı sorular ve yanıtları şöyledir.
Çocuğuma ne zaman tuvalet eğitimi vermeliyim?
Tuvalet eğitimene başlamadan önce bir ebeveynin cevaplaması gereken bu ilk sorunun bilimsel cevabı 24-36 ay arasıdır. Ancak bu uzun period içinde her anne baba kendi çocuğunun özelinde en doğru zamanı yakalamalıdır. Çünkü, çocuk hazır olmadan başlanan eğitimler başarılı olamamakta ve çocuğun tuvalet eğitimine direnç geliştirmesini sağlamaktadır.
Çocuğumun tuvalet eğitimine hazır olduğunu nasıl anlarım?
Doğru cevabı bulmak için ebeveynlerin çocuklarını bir süre yakından gözlemlemeleri ve hazır olup olmadığına dair verdiği sinyalleri anlamaları gerekir.Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu belli eden ip uçlarından bazıları şunlardır;
- Çocuğun isteklerini anlatacak kadar dil gelişimine sahip olması,
- Tuvaletini bezine yaptıktan sonra huzursuz olduğunu belli etmesi,
- 2-3 saat altının kuru kalmaya başlaması,
- Tek başına merdiven çıkabiliyor olması. (Bu durum çocuğun çocuğun mesane kaslarının yeternce geliştiğinin habercisidir.)
Çocuğunuz bu gelişimleri gösteriyorsa tuvalet eğitimine hazır hale gelmiş demektir.
Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğuma ne söylemeliyim?
Öncelikle çocuğunuzun sizden, kitaplardaki karekterlerden, çizgi filmlerden model almasına fırsat tanıyın. Sonra onunla konuşup artık büyük çocuklar ya da annesi/babası gibi tuvalete gidebileceğini anlatın ve bu sürece ne zaman başlayacağınızı haber verin.
Tuvalet eğitimi sırasında nelere dikkat etmeliyim?
Tuvalet eğitimine başladıktan sonra dikkat edilmesi gereken en önemli nokta anne ve babanın bunun her zaman kısa sürede tamamlanan bir dönem olmadığı, bazı çocukların tuvalet eğitimi sürecinin diğerlerinden daha uzun olabileceğidir.
Bu faktörler göz önünde bulundurarak çocuğa eğitim verirken kararlı, sabırlı ve telaşsız olunması önemlidir.
Fiziksel ve psikolojik hazırlık döneminin ardından ebeveynlerin mutlaka izlemesi gereken bazı adımlar vardır. Bunlardan bazıları şunlardır;
- Tuvalet eğitimi süresince gece veya gündüz bez kullanılmaması.
- Belli periyodlarda tuvaleti olmasa da çocuğu tuvalete götürmek,
- Çocuğunuzun tuvaleti geldiğinde yaptığı belli bazı mimic veya hareketleri gözlemleyip çocuğu tuvalete götürmek,
- Çocuğunuz tuvaletini söylediği zaman çok bekletmeden ama acele ve telaş da etmeden onu tuvalete götürmek,
- Çocuğunuz tuvaletini söylediği zaman sözel olarak aferin diyerek ya da çıkartma vb. küçük motivasyolarla süreci desteklemek,
- Bu süreç içinde çocuk zaman bazı kazalar yaşayacaktır. Buna hazırlıklı olmak ve sert tepki vermemek.
Tuvalet eğitimi, çocukların hayatındaki en hassas periyodlardan bir tanesidir. Bu dönemde yaşanan travmatik eğitimler başta tuvalet ve cinsel problemler olmak üzere bir çok psikolojik problemde etkili olabilmektedir. Bu nedenle rahat, telaşsız ve süreç odaklı olunması bu eğitim döneminin olmazsa olmaz kuralıdır.
Çocuğunuzun siz ebeveynlerinin destek ve motivasyonuna ihtiyacı vardır. Bu nedenle sadece onu değil sürecin önemli bir tarafı olan kendinizi de eğitim için hazırlamayı ihmal etmeyin.
En önemlisi, her şeyi denemenize rağmen çocuğunuz tuvalet eğitimine tepki gösteriyorsa kesinlikle zorlamayın, kızmayın. Bunun nedenlerini ve çözüm yollarını bulmak için bir uzmana danışmakta geç kalmayın.
Seniha Naşit GÜRÇAĞ
Uzm. Danışman Psikolog
