Dijitalin hayatımıza girmesiyle birlikte kullanım yaşı da düşüyor. Bir yaşına henüz girmemiş çocuklar yemek yedirmek için çizgi filmlerin aracı olmasıyla başlayan süreç, ilerleyen dönemlerde çocukların elinden düşmeyen oyuncakları haline dönüştü. Böyle olunca da teknoloji kullanımı ile ilgili dijital vatandaşlık sorumluluklarını öncelikle ebeveynlerin öğrenmesinin gerekliliği ortaya çıkıyor.
Bilişim ve iletişimin kesişme noktası olan dijital dünyada bilgiye erişim kolaylaşırken, güvenilirlik oranları da düşüyor. Bilgi okyanusunda içecek su aramak gibi bir durumla da karşılaşıyoruz. Bu durum dijitalin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımının mümkün olup olmayacağı sorusunu akıllara getiriyor.
OECD’nin Mayıs 2011 tarihli ‘Çocukların Çevrimiçi Korunması Raporu’nda dijital vatandaşlığın çocuk yaşlarda başladığı belirtiliyor. Rapor, pozitif içerikler ve çocuklara özgü kullanışlı ve eğitici alanlar yaratma ihtiyacı karşılandığında internetin güvenli kullanımının mümkün olacağı ifade ediliyor. Türkiye’de bu alanda yapılan çalışmaların az sayıda olması ve birçok çalışmanın Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı bünyesinde yürütüldüğü görülüyor. Bu konuda sosyal sorumluluk projeleri geliştirerek boşluğun kısa zamanda doldurulması ise büyük önem taşıyor.
Ülkemizde resmi kurumlara ait güvenilir sitelerin kısıtlı sayıda olması, özellikle bilim, sağlık ve teknoloji alanlarındaki bilgi kirliliğinin çok artmasıyla insanların kafa karışıklığı da artıyor. Burada da bireysel olarak bazı önlemler almak, dijital vatandaşlığın gerekliliğini hatırlatıyor. Alınacak önlemlerle ilgili kısaca neler yapılacağına bakalım:
- Dijital dünya ile içiçeyseniz mutlaka bir anti-virüs programı yüklenmelisiniz.
- Web tarayıcıların gizlilik ayarlarından ‘izlenmeme (do not track)’ opsiyonunu seçin.
- Bilmediğiniz sitelere anti-virüs programı güvenli demediği sürece giriş yapmayın.
- Tanımadığınız kişileri sosyal medyadan eklememelisiniz.
- Kişisel bilgilerinizi sosyal medyada paylaşmayın.
- Çevrimiçi bankacılık ve alışveriş sistemlerini kullanırken, SMS güvenliğini kullanın.
- Sanal kart ile alışveriş yapın, limiti kısıtlı süre için gerekli miktar kadar aktifleyin.
- Https bağlantılarının internet sayfalarında varlığını adres çubuğunda kontrol edin.
- Şifrelerinizi güçlü seçin.
- Mail adresinize gelen linkleri tıklamayın.
- Dijital ortamda karşılaştığınız sakıncalı durumlarla ilgili ALO 166 veya www.ihbarweb.org.tr adresine ihbarda bulunun.
- İnternet kullanımında zaman sınırlaması yapın.
- Çocuğunuzun dolaştığı internet ortamlarını bilmeye çalışın.
- Çocuğunuzun dijital ortamda her şeye inanmaması gerektiği konusunda bilinçlendirin.
- Kişisel ve ailevi bilgileri paylaşmamasını öğütleyin.
