Bebekler bir sorun yoksa doğarken konuşma ve dil yeteneği ile doğarlar. Kendisi dili kullanamasa da bebeklerin dil gelişimi doğumla başlar. Sesleri duyarlar. İsteklerini çeşitli sesler çıkararak bildirirler. Altıncı aydan sonra ba-ba-ba gibi hecelemeler olur. Bebeklerin doğuştan getirdikleri bu yeteneklerini kullanmalarını ve geliştirmelerini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar, biyolojik, gelişimsel ve psikososyal olarak ayrıştırılabilir. Dil gelişimini etkileyen en önemli faktörlerin başında sosyal çevre gelir.
Bebeklerin dil gelişimi
Bebekler doğumdan başlayarak çevrelerinin onlarla kurduğu sözel iletişim sayesinde ana dillerini öğrenirler. Bu nedenle doğduğu andan itibaren bebekle konuşmak çok önemlidir. Bebeğe bakım veren kişilerin bebekle kurdukları sözel uyaranlar arttıkça, bebeğin dil gelişimi zenginleşmektedir. Bu nedenle kendisiyle az konuşulan, bakım sağlayan kişinin, annenin az sözel iletişim kurduğu çocuklarda dil gelişimi gecikmektedir. Benzer şekilde çocuk yuvalarında büyüyen bebeklerin dil gelişimi geri kalır. Bunun nedeni sadece uyaran azlığıdır. Bakım verenlerin az konuştuğu, bebekle sözel ilişkinin az olduğu durumlara televizyon eklenebilir. Kendileri konuşmasa da televizyonun çocuğun dil gelişimini sağlayacağını düşünen aileler sorun yaşamaktadır. Ama bebekle birlikte izler ve onunla izlenenleri sözel olarak paylaşır, konuşurlarsa sorun çıkmaz.
Kız çocukları erken konuşur
Ev içinde ve çevresinde kurduğu sözel iletişim çocuğun konuşma gelişiminin yanı sıra sağlıklı dil öğrenimi için de önemlidir. Birçok erişkin çocuklarla konuşurken ‘bebeksi’ konuşmaya çalışır. Oysa bebeğin öğrenmesi gereken, normal konuşma dilidir. Bu nedenle çocuklarla konuşurken kelimeleri düzgün söylemek önemlidir. Çünkü bu konuşmalar bebeğin dil gelişimini belirlemektedir. Yine çocukla sözel iletişimin kısıtlı kelimelerle ve erişkine söylendiği biçimden farklı kurulması dil gelişimini olumsuz etkilemektedir. Oyun oynamak ve oyun oynarken çocukla konuşmak, dikkatini yöneltmesi için yönergeler vermek dil gelişimine katkıda bulunur.
Toplumda genel olarak bilinen kız çocuklarının daha erken konuştukları ve dil gelişimi açısından daha hızlı geliştikleri doğrudur. Ancak bu, geç yıllara değin erkek çocuklarının konuşmamasını normal karşılamaya ve erkek çocuklarda olan sorunların geç saptanmasına neden olabilmektedir. Birbirleriyle daha sıkı ilişkisi olan ikizlerin, erişkinlerle sözel iletişiminin daha az olması nedeniyle konuşmaya daha geç başlayabildikleri bilinmektedir.
Ayrıca bebeğe okunan masalların gelişime katkısı olur. Ritmik sesler ve pışpışlamalar bebeği güvende hissettirir ve uyumasına yardımcı olur.
İlginizi çekebilir: Çocuğum ne zaman konuşacak?