Pek çok ebeveyn çocuklarının kendileri ile bağırarak konuştuğundan ya da onlardan bir şey istediğinde bağırarak yanıt verdiklerinden şikayet eder. Genellikle bu durum ebeveynlerin de bağırmaya başlamasıyla iletişimsizliğe giden bir duruma neden olur. Çocukların ebeveynlerine bağırması ya da isteklerine bağırarak yanıt vermelerinin birçok nedeni olabilir. Bu sebeple onlara sadece “Büyüklerinle düzgün konuş, terbiyesizlik yapma” gibi yanıtlar vermek ya da bağırmak yeterli olmayacaktır.
Dürtülerini kontrol edemiyor olabilir
Bu bağırmalarının nedeni çocukların dürtülerini kontrol edememeleri ya da duygularını anlamlandırarak aktaramamaları olabilir. Bazen dürtü kontrolsüzlüğü bir başka sorunun belirtisi olarak ortaya çıkar. Karşıt olma, karşı gelme bozukluğu, dikkat eksikliği ve aktivite bozukluğu ve davranım bozukluğu, dürtü kontrolsüzlüğü mutlaka araştırılması gereken temel sorunlardır. Benzer şekilde çocukların kaygıları da onların bağırarak yanıt vermelerine, hırçınlaşmalarına neden olabilir. İstedikleri şeyin olmayacağını hissetmesi ya da kendini güçsüz olarak algılamaları çocukların bağırarak tepki vermelerine yol açabilir. Her yaşta bağırarak üste çıkma isteği kendini güçsüz hissetmenin bir belirtisidir. Kimi zaman da kendisini haksızlığa uğramış hissettiği için çocuk size bağırarak yanıt veriyor olabilir.
Çocuğunuz size bağırıyorsa ne yapmalısınız?
Öncelikle sakin kalıp bağırmamanız gerekir. Çünkü çocuğunuzun bu davranışın yanlış olduğunu öğrenmesi için hem sizin ona model olmanız önemlidir hem de sizi susup dinlemesi ve anlaması gerekmektedir.
Niçin bağırarak konuştuğunun altında yatan nedeni anlamaya çalışın.Dürtülerini kontrol edemediği bir sorunu mu var, kendisini haksızlığa uğramış mı hissediyor, yoksa istediği şeyin zaten olmayacağını düşündüğü için bağırarak mı yaptırmaya çalışıyor? Bu sorunu çözmek için bütün bu altta yatan nedenlere bakmak gerekmektedir.
Çocuğunuz size bağırıyorsa o zaman ona söylemeniz gereken şey, bu şekilde konuştuğu zaman onun söylediklerini anlayamadığımız olmalıdır. Ama aynı zamanda da şunu eklemelisiniz, “Ben seni anlamaya çalışıyor ve dinliyorum ama dinleyebileceğim şekilde söylemen gerekir. Eğer sen benim dinleyebileceğim gibi konuşursan o zaman bu konu üzerinde tartışabilir ve sorunu birlikte çözebiliriz”
Eğer bu durumu çocuğunuzun bir güç mücadelesi haline getirirseniz bu devamlı tekrarlayan asla sonlanmayan bir süreç haline dönecektir. Çocukların ebeveynler arasında sıklıkla tekrarlanan konuşmalara şöyle bir örnek verilebilir. Siz çocuğunuzun o anda oynadığı ya da izlediği şeyi kapatmasını istiyorsunuz ama o kapatmak istemiyor. Kapatmasını söylediğimiz zaman bağırmaya başlıyor ve kapatmayacağını söylüyor. Eğer siz de ona “Hayır kapatacaksın hemen” diye bağırmaya başlarsanız, onun bağırması daha da artacak ve sizin kötü bir ebeveyn olduğunuzu söyleyecektir. Böylelikle genellikle bu tür diyaloglar sizin daha çok bağırmanız ve “Cezalısın çabuk kapat onu” gibi bir tepki vermenizle sonuçlanır.
Bu tür bağırmaların ve bu diyaloğu yaşamanın yerine önceden kuralları belirlemek her zaman daha önemlidir. Ancak bazen bu belirlenmiş kurallara da uyulmayabilir. O zaman da bu konuşmanın şeklini değiştirmeniz gerekir. Ona bağırarak tepki vermek yerine “Daha fazla oynamak istediğini anlıyorum. Ama sen de daha fazla oynayamayacağını biliyorsun. Eğer daha düzgün bir şekilde niçin süreyi uzatmak istediğini bana iletirsen, belki seni dinleyebilirim” diyebilirsiniz. Böylelikle çocuk dinlendiğini anlayacaktır ama bu ona fazla süre vermenizi de gerektirmeyecektir. Çocuğunuz size kötü sözler söylediği zaman da onların sizi kırdığını ve doğru olmadığını da onu belirtmeniz uygun olur.
Sonuç olarak, çocuğunuz size bağırıyorsa buna neden olabilecek, altta yatan bir sorunun olmadığını denetledikten sonra en önemli şey sizin sakin kalarak onunla aynı tarzda konuşmamanızdır. Bu kızgınlık dönemi bittikten sonra oturup çocuğunuzla bağırarak konuşması hakkında sohbet etmek, isteklerini bağırmadan dile getirdiği zaman ona olumlu geribildirimler vermek çocuğunuzun bağırarak konuşma davranışını engelleyicidir. Kimi zaman sizinle bağırarak konuştuğu zaman onu dinlemeyeceğinizi söyleyerek ortamı terk etmek ve konuşmayı daha sonraya bırakmak da iyi bir yöntem olabilir. Bunu da akılda tutmakta yarar vardır.
