Lavanta genel olarak Akdeniz’in dağlık bölgelerinde yetişen bir bitkidir. Lavanta yağı sağlık alanında geçmişten günümüze pek çok alanda kullanılmıştır. Bilinen ilk lavanta kullanımı eski Mısır’a dayanmaktadır. Mumyalama işleminde bu yağın antiseptik özelliğinden faydalanıldığı düşünülmektedir. Sonraları hoş kokusu ile Bizans ve Roma hamamlarının vazgeçilmezi olan lavantadan aromaterapide faydalanılmış güzel kokusu ve görünümü ile gönüllerde taht kurmuştur. Lavanta yağı sağlığımızı nasıl etkiliyor derseniz bu alanda yeterli bilimsel çalışma olmamakla birlikte genel kullanımı huzur, dinginlik, cilt üzerinde yoğunlaşmıştır.
Peki lavanta yağı sağlığımızı nasıl etkiliyor
En çok kullanılan esansiyel yağlardan biri olan lavanta yağı güzel kokusu ve huzur verici etkisiyle günümüzde kullandığımız pek çok ürünün içinde yer alır. Mor lavanta bahçelerinden gelen kokusu ile lavanta, kozmetik ve ilaç sanayinde kullanıldığı gibi çayı ile de hayatımıza hoş bir tılsım katar. Ülkemizde Isparta’da kurulan Lavanta Köyü’nün çok sevilmiş olması da bu güzel bitkinin rengi, kokusu ve insana verdiği huzur sebebiyle olsa gerek. Meşe ağacı olan alanlarda trüf mantarı yetiştiricilerinin de tarlalarına lavanta ektiğini görebilirsiniz.
Uluslararası Hemşirelik Uygulamaları Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmada, giysi üzerine yüzde 3’lük bir lavanta yağı kullanarak yapılan aromaterapinin, hemşirelerde günlük iş stresini üç ila dört gün boyunca azalttığı bulunmuştur. Tıbbi Mikrobiyoloji Dergisi’nde yayınlanan bir başka araştırma ise lavanta yağının antifungal dirençli enfeksiyonlarla mücadelede etkili olabileceğini göstermiştir. Ancak tüm bu araştırmalar yeterli kanıt düzeyinde olmadığından daha fazla araştırma gerektiği belirtilmiştir.
Her ne kadar depresyon, uykusuzluk, ağrı, stres, egzama, saç dökülmesi, yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklarda zaman zaman lavanta kullanılmış olsa da New England Tıp Dergisi’nde yayınlanan bir araştırma deri yoluyla alınan lavanta yağının, ergenlikten önce erkeklerde genişlemiş meme dokusunu tetikleyebileceğini göstermiştir. (1) Hamilelik sırasında veya emzirirken lavanta kullanımının doğru olup olmadığı da bilinmemektedir.
Lavanta yağı, banyo tuzları ve masaj yağı gibi çeşitli aromaterapi ürünlerinde bulunabilir. Bu güzel yağı, ondan yapılan sabunları, banyo tuzlarını kullanmak hayatınıza biraz hoş koku ve biraz da huzur katabilir. Eğer lavanta yağı olan şampuan, duş jeli, sabun vb. bebeğinize kullanacaksanız hekiminiz ile bu konuda görüşebilirsiniz. Kendiniz için ise bazı ilaç etkileşimleri olabileceğini unutmamanızda fayda var. Düzenli olarak kullandığınız ilaçlarınız varsa özellikle tansiyon düşürücü gibi belki de lavanta çayı içmemeniz iyi olabilir. Bu konuda da kronik rahatsızlıkları olanların hekimlerine danışmaları önerilir.
(1) Henley DV, Lipson N, Korach KS, et al. Prepubertal gynecomastia linked to lavender and tea tree oils. New England Journal of Medicine. 2007;356(5):479-485.
