Okul öncesi çağı çocukların neredeyse *yarısı*nda doktor muayenesi hem çocuk hem de ebeveynler açısından stresli geçebilmektedir. Bu deneyimin daha mutlu yaşanabilmesi için öncelikle nedenlerinin mümkün olduğu kadar anlaşılması ve azaltılması için bazı önlemlerin alınması gerekmektedir. Ancak gerek hekim gerekse aile bu konu ile ilgili önerilen önlemlerin ve uygulamaların tamamını yapsalar bile bazı çocuklar için doktor ve muayene korkusu maalesef kaçınılmaz bir süreç olarak yaşanabilir.
Yapılan çalışmalarda ailelerin %4’ünün çocuklarının korkuları nedeni ile aşılamalarını ertelediği, %20’sinin çocukların muayeneleri sırasında yaşadıkları korku nedeni ile doktorun veya hemşirenin verdikleri bilgilere hiç konsantre olamadığı ortaya çıkartılmıştır.
Peki çocuklar doktordan ve muayeneden neden korkuyorlar?
Yine yapılan araştırmalarda 2-3 yaş çocukların %66’sında aşı/enjeksiyon ve %43’ünde yabancı kişi korkusu olduğu, 4-5 yaş çocukların ise %89’unda aşı/enjeksiyon, %14’ünde yabancı kişi ve %13’ünde yaşadığı kötü bir deneyimi hatırlama nedeni ile korku olduğu gösterilmiştir.Çocuklarımızın doktor/muayene korkusunun oluşmasını önlemek veya oluşmuş ise azaltmak için ailelerin bazı önlemler alması bu sürecin çok daha huzurlu ve sağlıklı geçmesini sağlayacaktır.
Çocuklarda doktor korkusu nasıl aşılır?
1. Muayeneden önce çocuğa hekimin neler yapacağı, nasıl muayene edeceği, neden muayene edeceği konusunda bilgi verilmeli ve medikal aletlerin ne işe yaradığı ile ilgili aydınlatılmalıdır.
2. Güncel muayenede aşı uygulaması var ise önceden bilgi verilmeli (gizli ve ani uygulama yapılmamalı) ve bu uygulama için “kesinlikle canın yanmayacak” şeklinde sözler verilmemelidir.
3. Soyunmanın neden gerekli olduğunun anlatılması ve izin alınarak yapılması gerekmektedir.
4. Çocuğa gerek aile gerekse hekim, kısa ve net ifadelerle açıklamalarda bulunmalıdır. (Uzun ve ayrıntılı konuşmalar kafasını karıştırıp endişesini arttıracaktır).
5. Gerek hekimin gerek ise ailenin tüm muayene sürecinde neşeli, güler yüzlü, konuşkan ve kahkaha dolu olması çocuğu rahatlatacaktır.
6. Yaramazlık yaparsan, söz dinlemezsen, yemek yemezsen seni doktora götürürüm veya iğne yaparlar gibi söylemlerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
7.Küçük çocuklara medikal aletlerle ilgili oyuncaklar alınarak, muayene öncesi bu aletlere karşı yabancılığın kalkması için, ışık ile ağza, kulaklara bakma, steteskop ile göğüsün dinlenmesi gibi oyunlar oynanabilir. Büyük çocuklarda ise muayene ve medikal aletlerle ilgili kitaplar ve videolar seyredilmesi korkuların azalmasını sağlayacaktır.
8. Evde erişkinlerin kendileri, büyük anne ve babaları ve eş dostla ilgili hastane, ameliyat, hastalık, ölüm, acı tecrübelerinin çocuğun yanında konuşulmaması gerekmektedir.
9. Muayeneden korkan çocuğun yanında yakın arkadaşlarının getirilmesi, muayene sırasında dikkat dağıtıcı şarkılar, videolar seyredilmesi, doktorun (ailenin değil) muayene sonrasında ufak bir hediye vermesi faydalı uygulamalardandır.
10. Tüm bu uygulamalara rağmen korkuları devam eden çocuğun muayene olmasa da sık sık doktoru ziyaret edip sohbet etmesi, görmesi bir süre sonra yabancılık hissini ortadan kaldırıp güven duygusunun gelişmesini sağlayabilmektedir.
Çocukların neden korkup korkmadığını anlamamız her zaman mümkün değildir. Çocuktan korkmamasını isteyen, dileyen, korkusunu anlayamayan, kabullenmeyen ve muayene için zorlayan ebeveynler genellikle süreci uzatmaktadır. Korkusuz, huzurlu ve neşeli muayeneler dilerim.
