Çocuklarda davranış problemleri arasında karşımıza en sık çıkan sorunlardan ikisi, tırnak yeme ve parmak emme davranışıdır. Tırnak yeme; tırnağı, tırnak etini diş ile koparma ve kemirme eylemidir. Tırnak yeme bir güvensizlik belirtisi olarak kabul edilir. Parmak emme, çocuklarda herhangi bir psikopatolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir durumdur. Tırnak yeme ve parmak emme konusu biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Çocuklarda davranış problemleri
Tırnak yeme
Tırnak yeme nedenleri, çocuğun yaşadığı gerilim ve kaygılar, aile içinde aşırı baskıcı ve otoriter bir tutumun sergilenmesi, çocuğun cezalandırılmaktan ve eleştirilmekten dolayı duyduğu kaygı, çocuğun içindeki saldırganlık dürtüleri, yeni bir kardeşin doğumu, çocuğun anne babadan yeterli ilgi ve sevgi görememesi, aile içi huzursuzluklar ve iletişim problemleri olabilir. Çocukların bu alışkanlığın edinmesinde aile içinde tırnak yiyen bir modelin taklit edilmesi de bir etken olabilir.
En etkili tedavi yöntemi, bu alışkanlığın anne ve baba tarafından görmezlikten gelinmesidir. Çocuk bu davranışı ilgi çekmek için yapıyorsa tırnak yediği zamanlarda çocukla ilgilenilmemelidir. Çocuk tırnak yediği zaman ilgisi başka tarafa çekilebilir. Çocuğu korku ve kaygı yaratan durumlardan uzak tutmak gerekir. Özellikle erken yaşlarda çocuğun şiddet içerikli filmler izlemesi önlenmelidir. Çocuğa bu davranışın doğru bir davranış olmadığı, kendisine zarar verdiği uygun bir dille anlatılabilir.
Parmak emme
Parmak emme, çocuklarda herhangi bir psikopatolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir durumdur. Parmak emme, emzik emme ve dil emme alışkanlıkları ilk 1.5 sene normal olmakla birlikte 2 yaşın sonunda kaybolur. Ancak parmak emme, emzik emme alışkanlığı devam edecek olursa henüz gelişmekte olan kas ve kemik yapıları üzerine basınç uygulayarak dişlerin yer değiştirmesine yol açar.
Parmakta incelmeler, tırnak yapısında oluşan problemler, diş bozuklukları gibi fiziksel rahatsızlıklar, parmak emmeye neden olan psikolojik sorunlar için ilgili uzmanlara başvurulmalıdır.
Aile içinde ya da okulda sürekli buna değinerek dikkatleri çocuk üzerine çekmek, aşırı telaşlanmak ve çocuğu sürekli eleştirmek doğru değildir. Yapılacak olumlu yönlendirme ve açıklamalar, çocuğun içinde bulunduğu durumlara psikolojik açıdan uyum sağlamasını ve sorunları ile başa çıkmasını destekleyecektir.
Yeni bir kardeşin doğumu, çocukta bu tür bir alışkanlığın başlamasına neden olabilir. Çocuk, parmak emme, tırnak yeme gibi bebeksi hareketlerle kaybettiği ilgiyi kazanma girişiminde bulunabilir. Kardeşin doğumundan önce çocuğun hazırlanması, kardeşin varlığına rağmen kendisine verilen ilgi ve sevginin devam edeceği ve yerinin ayrı olduğu konusunda çocuğun ikna edilmesi kaygısını azaltacaktır. Böylelikle bu gerginlikten kaynaklanan alışkanlıklar da zamanla kaybolacaktır.
Parmak emme davranışının önüne geçmek için çocuğa ellerini kullanmasını gerektirecek bazı etkinlikler ya da işler sunmak faydalı olacaktır. Yatma esnasında, uykuya geçerken elini tutmak, masal anlatmak, yatarken sevdiği bir oyuncağını yanında bulundurmasını sağlamak; gün içinde parmak oyunu oynatmak, çeşitli sorumluluklar vermek de parmak emme davranışının önüne geçecektir.
Uzman Klinik Psikoloğu Özge Ar
