Ülkemizde hastalık durumu veya sağlık sorunları yaşayan bireyler bilgi kaynağı olarak ilk önce hekimler ve sağlık personeline, ikinci olarak ise online arama motorlarına baş vuruyor. İnternet aramaları söz konusu olunca ise sağlık okuryazarlığı konusu gündemimize oturuyor. Ülkemizde sağlık okuryazarlığı eğitimlerinin yeterli olmaması internetten edinilen bilginin doğru olup olmadığının ayırt edilememesine sebep oluyor. Eğer bilgi doğru değilse bu durum olumsuz sonuçlara sebep olabiliyor.
Bireylerin sağlıklarıyla ilgili algılarını ve pratiklerini ortaya koymak üzere Ipsos’un Türkiye dahil 28 ülkede gerçekleştirdiği geniş kapsamlı araştırma; hastalıklarla ilgili bireylerin hangi bilgi kaynaklarını kullandıklarını gösterdi. Araştırmaya göre hastalık söz konusu olduğunda yüzde 58 oranında hekim veya diğer sağlık personeline danışmak her ne kadar ilk tercih olsa da, yüzde 43 ile Google gibi online arama motorları kullanıldığı görülüyor.
Dijitali kullanırken sağlık okuryazarlığı bilinci kazanılmalı
Dünyada en çok dijitali kullanan ülkeler arasında olmamıza rağmen sağlık okuryazarlığı konusunda bilinç düzeyi aslında hiç de iç açıcı değil. Sağlık okuryazarlığını Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), “iyi sağlık halinin sürdürülmesi ve geliştirilmesi yolunda bilgiyi kullanma ve anlama için bireysel olarak bilişsel ve sosyal beceri ve yeteneklerini elde etme ulaşabilirliği” olarak tanımlıyor. Temel sağlık bilgisi olduğuna dair yanlış bir kanı olan sağlık okuryazarlığı aslında, sağlıkla ilgili bilgileri uygulayabilmek için yeterli donanıma sahip olmaktır.
Tıbbi bilgiler veren web siteleri ve sağlık okuryazarlığı
Araştırmaya Türkiye’den katılan bireyler yüzde 37’lik bir oranla tıbbi bilgiler veren web sitesi ve uygulamaları da bilgi kaynağı olarak belirtiyor, bu kaynak global ortalamada yüzde 22 seviyesinde bulunuyor. Ayrıca sosyal medyayı da sağlık konusunda bilgi kaynağı görmede Türkiye sonuçları, dünyadaki ortalamaya göre daha yüksek.
Dijital medyada anneler, sosyal medya fenomenlerine bakıyor, blogger annelerden fikir alıyor. Ülkemizde sağlıkla ilgili dijital bilgi kaynakları genellikle yanlı, yanlış ya da bir ürüne yönlendirir şekilde oluyor. Aslında bu durum sağlıkla ilgili güvenilir dijital kaynak sıkıntısının olduğunu gösteriyor. Bu konuda yapılacak olan projeler, sağlığın geliştirilmesinde de büyük gelişme sağlayacaktır.
Doktor Google bulsa da hemen güvenmeyin
Doktorgoogle-2 Araştırma kapsamında bireylere sağlık hizmetleriyle ilgili bilgiye erişimlerinin olup olmadığı sorulduğunda ise, bilginin bulunabilirliği konusunda en yüksek görüş bildiren ülkeler İngiltere, Avustralya ve Türkiye oldu.
Ülkemizde sağlıkla ilgili çok sayıda site olsa da bulunan bu bilgilere hemen inanmamak gerekiyor. Araştırma sonucuna göre; bireylerin kendi sağlıklarıyla nasıl ilgileneceklerine dair internet ortamında bilginin bulunurluğu konusunda en yüksek olumlu yanıt İngiltere’den gelirken; araştırmaya Türkiye’den katılan bireylerin de %64’ü bu konuda olumlu yanıt vermiş. Genel olarak sağlık konusundaki bilgiye erişime dair olumlu bir çizgi görüldü.
Anneler dikkat edin, sağlık okuryazarlığı bilinci oluşmadan, okuduğu her şeye inanan ve uygulayan bir toplum her anlamda kayıpta demektir. Okuduğunu anlamak ve eleştirel bir bakış açısı ile değerlendirmek çok büyük önem taşıyor. Gerek halk sağlığı açısından gerek de sağlığın geliştirilmesi için hatta sağlık ekonomisinde tasarruf sağlamak adına, topluma eğitimler vererek sağlık okuryazarlığı bilinci kazandırmalıyız. Çünkü, bilinçli bireyler gelişen toplum demektir.
